1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của cà phê.
- Có rất nhiều câu chuyện xung quanh nguồn gốc của cà phê, nhưng được biết đến phổ biến nhất có lẽ là truyền thuyết được xuất phát từ Ethiopia
- Vào thế kỉ thứ IX, chàng chăn dê Kaldi được coi là người đầu tiên phát hiện ra cây cà phê khi anh đang chăn thả đàn dê của mình trên các cao nguyên Kaffa rộng lớn ở Ethiopia. Khi những con dê của anh ta ăn một số quả có màu vàng và đỏ, anh ta thấy chúng có những biểu hiện bất thường như hoạt bát hơn, khỏe hơn. Chàng trai Kaldi lúc đó cũng ăn thử và thấy rằng nhịp tim của mình tăng lên, tỉnh táo hơn. Kaldi mang thứ quả đó về đưa cho các linh mục trong làng.
- Khi nhìn thấy và nghe được tác dụng của loại quả Kaldi mang về, các vị linh mục lập tức quăng vào lửa vì nghĩ đó là quả do quỷ Satan mang đến. Nhưng được một lúc thì cả phòng tràn ngập một mùi hương rất dễ chịu. Các vị linh mục dập lửa và lấy những hạt đó ra, nghiền nát và pha với nước uống. Sau khi uống thì họ thấy họ có thêm tỉnh táo để vượt qua hàng giờ cầu nguyện. Lập tức họ truyền bá thức uống này cho toàn bộ người dân trong làng và lấy Kaffa, nơi tìm ra loại quả này để đặt tên cho thức uống đó.
- Dần dần cà phê trở thành thức uống phổ biến tại Ethiopia. Sau đó, cà phê được truyền bá dần về phía Đông và khi đến Ả rập, hành trình của hạt cà phê tiến ra thế giới bắt đầu
1.1.2. Điểm dừng chân đầu tiên – Bán đảo Ả rập
- Cây cà phê được trồng và buôn bán tại Ả rập và đến thế kỉ XV, cà phê được trồng phổ biến tại tỉnh Yemen của Arabia. Đến thế kỉ XVI, cà phê được biết đến rộng rãi tại Persia, Ai Cập, Syria và Thổ Nhĩ Kì.
- Cà phê không chỉ được pha tại nhà, mà nó còn xuất hiện ở các quán cà phê công cộng - qahveh khaneh. Các quán cà phê được hình thành ngày càng nhiều tại các quốc gia Ả rập, mọi người đến quán không chỉ đơn thuần để thưởng thức cà phê mà còn để tham gia các hoạt động khác như đọc báo, chơi cờ, nghe nhạc và trao đổi thông tin và giao dịch với nhau
- Cùng với việc hàng năm có hàng ngàn người hành hương đến các thánh địa của Mecca, sự hiểu biết và kiến thức về cà phê hay còn được gọi là “Rượu vang của Arap” được lan truyền rộng rãi
1.1.3. Điểm dừng chân thử hai – Châu Âu
- Các thương nhân Châu Âu khi đến Arap đã mang cà phê về nơi mà họ sinh sống. Đến thế kỉ XVII, cà phê cập bến đến Châu Âu và trở thành thức uống phổ biến tại mỗi nơi mà nó đi qua.
- Ban đầu, người dân Châu Âu tiếp cận với cà phê với ánh mắt e dè và gọi nó là “Phát minh cay đắng của Satan”. Vào năm 1615, khi cà phê đến Venice, các giáo sĩ ở đây đã phản đối gay gắt. Cuộc tranh cãi đạt tới cao trào và yêu cầu phải có sự can thiệp của Giáo Hoàng tại thời điểm đó - Pope Clement VIII. Ông đã trực tiếp thử cà phê trước khi đưa ra quyết định, và sau khi thấy cà phê thực sự đem lại những hiệu quả không ngờ, ông đã quyết định cho phép cà phê được du nhập
- Bất chấp các tranh cãi xung quanh, các quán cà phê vẫn mọc lên rất nhiều tại các quốc gia như Pháp, Áo, Anh, Đức và Hà Lan. Tại Anh, các quán cà phê được gọi là “Các trường đại học Penny” bởi vì chỉ cần 1 penny là có thể mua được một ly cà phê và trao đổi rất nhiều thông tin thông qua các câu chuyện
- Cà phê dần dần thay thế nhóm đồ uống thông dụng tại thời điểm đó là rượu và bia. Những người uống cà phê thay vì rượu bia đã bắt đầu ngày làm việc một cách tỉnh táo và dồi dào năng lượng. Và đương nhiên, hiệu quả công việc của họ cũng tăng lên rất nhiều. ( Và có thể đây chính là tiền thân của cà phê văn phòng hiện tại)
- Vào giữa thế kỉ 17, đã có khoảng 300 quán cà phê xuất hiện và tồn tại ở London. Đây là nơi tập trung của rất nhiều tầng lớp trong xã hội như thương nhân, chủ cửa hàng, nghệ sĩ
1.1.4. Điểm dừng chân thứ ba – Châu Á
- Khi nhu cầu về đồ uống ngày càng lớn, đã xuất hiện sự cạnh tranh khốc liệt về việc trồng và sản xuất cà phê phía bên ngoài lãnh thổ của Arabia.
- Nửa cuối thế kỉ 17, cuối cùng người Hà Lan cũng tìm được giống cây cà phê riêng của mình. Sau thất bại của việc trồng cà phê tại Ấn Độ, người Hà Lan đã thành công khi trồng cây cà phê ở Batavia, trên đảo Java – nơi mà ngày nay là Indonexia
- Cây cà phê được người Pháp đưa sang Việt Nam vào năm 1875 từ đảo Bourbon. Sau đó cây cà phê nhanh chóng trở thành một trong những cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao cho Việt Nam.
1.1.5. Điểm dừng chân cuối cùng – Châu Mĩ
- Năm 1714, thị trưởng Amsterdam đem tặng một cây cà phê non cho vua Louis XIV của Pháp và nhà vua quyết định trồng nó tại Royal Botanical Garden ở Paris. Năm 1723, một sĩ quan hải quân trẻ tuổi, Gabriel de Clieu đã có được hạt giống từ cây của nhà vua. Sau một hành trình nhiều hiểm nguy, bao gồm thời tiết, cướp biển và những kẻ xấu rắc tâm phá hoại hạt giống, cuối cùng ông cũng mang hạt giống đến được với Martinique.
- Khi được đem trồng, cây giống không chỉ phát triển mạnh, mà còn đem lại tiềm năng có thể đạt đến số lượng 18 triệu cây trong vòng 50 năm sau đó. Và giống cây này trở thành giống cha mẹ của tất cả các cây cà phê trên khắp vùng Caribbean, Nam và Trung Mỹ.
- Khi được đem trồng, cây giống không chỉ phát triển mạnh, mà còn đem lại tiềm năng có thể đạt đến số lượng 18 triệu cây trong vòng 50 năm sau đó. Và giống cây này trở thành giống cha mẹ của tất cả các cây cà phê trên khắp vùng Caribbean, Nam và Trung Mỹ
- Một người nông dân Brazil đã được hoàng đế gửi tới Guiana thuộc Pháp để xin hạt giống về trồng tại Francisco de Mello Palheta. Người Pháp không muốn chia sẻ giống cà phê này ra ngoài, tuy nhiên vợ của thống đốc Pháp lúc đó đã bị mê hoặc bởi sắc đẹp của chàng nông dân. Trước khi anh về nước, anh đã được tặng một bó hoa và trong đó có chứa đủ lượng hạt giống cà phê để anh có thể khởi tạo một ngành công nghiệp có giá trị hàng tỉ dollar.
- Các nhà thương nhân, giáo sĩ và thực dân tiếp tục đem các hạt giống cà phê đi trồng tại khắp các vùng đất khác nhau trên thế giới. Cây cà phê được trồng thử tại các khu rừng nhiệt đới rậm rạp hay trên các cao nguyên nhiều nắng gió. Có giống phát triển rất mạnh nhưng cũng có những cây giống bị yếu và không thể phát triển. Tùy thuộc vào khí hậu và điều kiện thổ nhưỡng, cây cà phê phát triển thành nhiều giống loài khác nhau mang những hương vị phong phú khác nhau.
- Vào cuối thế kỷ 18, cà phê đã trở thành một trong những cây trồng xuất khẩu có lợi nhuận lớn nhất trên thế giới. Sau dầu thô, cà phê là mặt hàng được săn đón nhiều nhất.